Zmiany odnośnie whistleblowingu w prawie bankowym
Podstawa prawna
Na podstawie art. 9 ust. 2a nowelizacji ustawy Prawo bankowe z dnia 1 listopada 2015 r. (Dz. U. Poz. 1513) ustawodawca wprowadził obowiązkowy system anonimowego zgłaszania naruszeń, który stanowi implementację art. 71 dyrektywy CRD IV. Do tej pory whistleblowing był fakultatywny.
Cel regulacji
- Celem tej regulacji jest przełamanie asymetrii informacyjnej przez umożliwienie zgłaszającym powiadomienie o naruszeniach bez obaw indentyfikacji. Po stronie banku powstaje ciężar zapewnienia, że procedury pozwalają zachować anonimowość zgłaszającemu.
- Realizacja tego obowiązku jest uzależniona od stopnia zaangażowania banku w dostarczanie odpowiednich procedur i narzędzi -> Przykad: skrzynka na pisemne wiadomości, umieszczona tak, żeby pracownicy bez obaw mogli składać zawiadomienia.
Zapewnienie anonimowości
- Otwarta pozostaje kwestia czy zapewnienie anonimowości polegać ma na fizycznej niemożliwości ustalenia tożsamości zgłaszającego, o ile ten sam nie ujawni swojego nazwiska w zgłoszeniu czy bądź też, że bank ma obowiązek powstrzymywania się przed identyfikacją zgłaszającego za pomocą własnych systemów IT.
- Bez wątpienia formalne wyznaczenie procedur anonimowego zgłaszania to zbyt mało, aby mówić o zachowaniu anonimowości.
Adresat naruszenia
- Co do zasady zgłoszenie naruszenia powinno być dostarczone bezpośrednio członkowi zarządu.
- Dopuszczonalne jest zgłoszenie także za pośrednictwem danej komórki organizacyjnej banku, jeżeli członek zarządu otrzymuje w krótkim czasie wszystkie zgłoszenia.
- W szczególnych wypadkach adreatem naruszenia może być także członek rady nadzorczej banku.
- Brak jest wksazania przez ustawodawcę szczególnych wypadków -> Przykład: Zgłoszenie dotyczące członka zarządu.
Zgłaszający
- Z treści przepisów nie wynika kto może dokonać zgłoszenia, ale jedynie komu bank ma zapewnić ochronę. Ustawowe minimum oznacza, że bank musi zapewnić ochronę pracownikom.
- Należałoby rozszerzyć krąg podmiotów do interesariuszy, ich przedstawicieli, ale także do osób zatrudnionych na umowę zlecenie.
Zakres przedmiotowy
- Stosunkowo szeroki, gdyż obejmuje naruszenia prawa (hard law, soft law) oraz obowiązujących w banku procedur i standardów etycznych.
- Wystarczające jest usprawiedliwione podejrzenie naruszenia.
Ochrona
- Ma być zapewniona przed działaniami o charakterze represyjnym, dyskryminacją lub innymi rodzajami niesprawiedliwego traktowania.
Wnioski
- W niektórych wypadkach samo zgłoszenie ze względu na unikalną wiedzę w nim zawartą pozwala na mimowolne zidentyfikowanie osoby zgłaszającej. Identyfikacja może być przypadkowym efektem uboczbym wewnętrznego postępowania wyjaśniającego.
- Nie jest wykluczone równoległe funkcjonowanie procedur zgłaszania nie anonimowego, gdyż stanowiłoby to zbyt daleko idące ograniczenie. Co więcej, ustawodawca nie zakazuje stosowania innych procedur.
Źródło
https://www.bfg.pl/sites/default/files/dokumenty/ustawa_o_nadzorze_makroostroznosciowym.pdf